วิภัตติอาขยาต ได้แก่ คำที่นำมาแจก หรือประกอบต่อจากธาตุและปัจจัยเพื่อสร้างเป็นกริยาที่สมบูรณ์ วิภัตติอาขยาตจะเป็นตัวบ่งบอกว่ากริยาศัพท์นั้นๆ เป็นกาล บท วจนะ บุรุษ อะไร ดังรายละเอียดต่อไปนี้
วิภัตติของอาขยาตมีทั้งหมด 8 วิภัตติด้วยกัน แต่ที่ใช้บ่อยจะมี 5 วิภัตติ ดังตัวอย่างนี้
- กาล สิ่งที่บ่งบอกช่วงเวลาของการกระทำ แบ่งออกเป็น 3 ชนิดคือ
- ปัจจุบัน
- อดีต
- อนาคต - บท วิภัตติอาขยาตแต่ละหมวดแบ่งออกเป็น 2 บท คือ
- ปรัสสบท บ่งบอกกัตตุวาจก และกัมมวาจก
- อัตตโนบท บ่งบอก กัมมวาจกอย่างเดียว (จำบทให้ดี ว่าบทไหนใช้ยังไง) - วจนะ วิภัตติอาขยาตแต่ละหมวดแบ่งออกเป็น 2 วจนะ คือ
- เอกวจนะ บ่งบอกจำนวนเดียว หรือสิ่งเดียว
- พหุวจนะ บ่งบอกจำนวนตั้งแต่ 2 ขึ้นไป - บุรุษ วิภัตติอาขยาตแต่ละหมวดแบ่งออกเป็น 3 บุรุษ คือ
- ประถมบุรุษ บ่งบอกว่าเป็นกริยาของบุรุษที่ 3
- มัธยมบุรุษ บ่งบอกว่าเป็นกริยาของบุรุษที่ 2
- อุตตมบุรุษ บ่งบอกว่าเป็นกริยาของ บุรุษที่ 1
วิภัตติของอาขยาตมีทั้งหมด 8 วิภัตติด้วยกัน แต่ที่ใช้บ่อยจะมี 5 วิภัตติ ดังตัวอย่างนี้